Киргизский эпос

Ankara: Akçağ Yayınları, 2002. — 366 s. — ISBN: 975-338-404-1. “Manas” adını kırk yıl önce Türkoloji öğrenimine başlayınca, bir ansiklopedi maddesi olarak görmüştüm. O zamanlar Türkiye'de yayımlanmış tam bir Manas neşri yoktu. W. Radloff'un derlediği Kırgızca metnin Almanca tercümesi dikkate alınarak, bir mezuniyet tezi yapıldığını biliyordum. Fakat, bu metin yayımlanmamıştı....

1998. Edige Destanı - Bu destanda XIII. yüzyılda Hazar denizi kıyısında kurulan Altınordu Hanlığı’nın XV. yüzyılda Timurlular tarafından yıkılışı anlatılmaktadır. Destanın adı, Altınordu Hanı ve bu destanın kahramanı Edige Mirza Bahadır’a atfen verilmiştir. Edige Mirza Bahadır’ın devletini ayakta tutabilmek için yaptığı büyük mücadeleler, ölümünden sonra XV. yüzyılda destan haline...

Bakı: Nurlan, 2009, — 290 səh. Azərbaycan oxucusuna ilk dəfə təqdim olunan bu dastan möhtəşəm qırğız eposu “Manas”ın Keneş Yusupov tərəfindən nəsr şəklinə salınmış və Adıl Cəmil tərəfindən tərcümə edilmiş yeni, həm də ən yığcam variantıdır. Manasın dünyaya gəlişindən dünyadan gedişinə qədər baş verən olaylar – epos qəhrəmanının uşaqlıq illəri, düşmənlərlə döyüşdə ilk qələbələri,...

Эпос Сагымбай Орозбак уулунун варианты боюнча. — Фрунзе: Кыргызстан, 1978. — 296 б. Элибиздин улуу мурасы «Манас» эпосунун бул варианты Сагымбай Орозбак уулунун айтуусу боюнча басылып отурат. 6з доорунун мыкты жомокчуларын жакшы билген жана алар-дын варианттарындагы мурдатан салт катары аткарылып кел-ген артык улгулерду чыгармачылык менен еркундете алган С. Орозбак уулунун бул...

Эпос Сагымбай Орозбак уулунун варианты боюнча. — Фрунзе: Кыргызстан, 1979. — 452 б. Элибиздин улуу мурасы «Манас» эпосунун бул варианты Сагым-бай Орозбак уулунун варианты боюнча басылып отурат. вз доорунун мыкты жомокчуларын жакшы билген жана алардын варианттарындагы мурдатан салт катары аткарылып келген артык улгулерду чыгармачылык менен еркундете алган С. Орозбак уулунун бул...

Эпос Сагымбай Орозбак уулунун варианты боюнча. — Фрунзе: Кыргызстан, 1981. — 348 б. Элибиздин улуу мурасы «Манас» эпосунун бул варианты Сагымбай Орозбак уулунун варианты боюнча басылып отурат. Оз доорунун мыкты жомокчуларын жакшы билген жана алардын варианттарындагы мурдагы салт катары аткарылып келген артык улгулерду чыгармачылык менен еркундете алган С. Орозбак уулунун бул...

Эпос Саякбай Каралаевдин варианты боюнча. — Фрунзе: Кыргызстан, 1986. — 376 б. «Семетей»— улуу манасчыларыбыздын бири — Саякбай Каралаев-дин вариантынын учунчу китеби. Айтуучу ез доорунун залкар манасчы-ларын жакшы билуу менен алардын варианттарындагы мурдатан салт катары аткарылып келе жаткан кеенербес озук улгулерду андан ары алга суреген.

Эпос Саякбай Каралаевдин варианты боюнча. — Фрунзе: Адабият, 1989. — 344 б. — ISBN: 5-660-00023-1. Бул китеп Саякбай Каралаевдин варианты боюнча айтылган «Семетейдин» экиичи китеби. Анда, элибиздин тээ байыртан келе жаткан руханы мадания-тынын кеенврбее асыл казыналарынын озук улгулеру жогорку кврквмдуктв баяндалган.

Бишкек: Кыргызско-Российский Славянский университет (КРСУ), 2011. — 245 с. «Cказания о Манасе, Семетее, Сейтеке» – авторское произведение современного писателя-билингва Мара Байджиева. По форме оно представляет собой поэтическое переложение трилогии кыргызского эпоса «Манас», «Семетей», «Сейтек». В основу сказаний положены варианты выдающихся народных сказителей-манасчи Сагынбая...

Фрунзе: Киргизское государственное учебно-педогогическое издательство, 1958. — 52 с. "Джаныл-Мырза" - это эпос киргизского народа. В эпосе отражены героические подвиги киргизской легендарной девушки-богатырки Джаныл. Сильная, ловкая, смелая, она жестоко расправляется с теми, кто посягает на ее свободу и человеческое достоинство.

Фрунзе: Мектеп, 1969. — 130 б. «Эр Төштүк» - кыргыз элинин баатырдык дастаны. Кыргыз дастандарынын эң байыркыларынан. Бул дастандын баш каарманы Төштүктүн «Манас» жомогунда да учурашышынан байкалат. «Эр Төштүк» түмөндүк татарларда, казактарда, Азербайжанда, Алтайда жашаган элдерде да айтылат. Бирок аларда кара сөз түрүндөгү чакан жөө жомок катары белгилүү. Ал кыргызда гана...

Алматы: Жазушы, 1973. — 113 б. Ма,ас жырының Шоқан Уәлиханов жазған бөлігі енген. Қырғыз тілінен аударған: Марғұлан Әлкей.

В более поздние времена создан эпос «Курманбек». Главный герой поэмы тоже сражается против засилья калмыков. В результате междоусобных распрей возникает непримиримый конфликт между богатырём Курманбеком и его отцом Тейитбеком. Событийная канва эпоса связана с борьбой богатыря Курманбека с калмыцкими ханами Дёлёном и Экезом. Хотя богатырь погибает в сражении, его правое дело будет...

Бишкек: Максат, 2012. — 104 б. "Айкөл Манас баяны" фонду. — ISBN: 978–9967–58-596-4 Бул китепчеде кыргыз элинин кылымдардан бери келе жаткан баа жеткис мурасы Манас эпосу жөнүндө кыскача маалымат берилди. Залкар манасчылар Сагымбай Орозбаков, Саякбай Каралаев, белгилүү манасчылар Уркаш Мамбеталиев, Сапарбек Касмамбетовдун чыгармачылыгы жөнүндө айтылат. Мамлекеттик ишмерлер: Б....

Б.: Максат, 2012. — 108 б. — ISBN: 978-9967-26-723-7 "Эр Төштүк" эпосунун бир нече варианттарынын сюжеттери колдонулуп, мүмкүнчүлүктүн болушунча окуялар дээрлик камтылып, эпостун көркөм дөөлөтүн сактоо жагына өзгөчө көңүл бурулуп, кара сөз варианты жарыкка чыгарылды. Бул болсо ондогон кылымдан бери атадан балага, укумдан тукумга ооз эки айтылып келген Эр Төштүк жөнүндөгү эпосту...

Бишкек: Учкун, 1992. — 161 б. 1918-жылы Чыгыш Түркстандагы (азыркы Кытай Эл Республикасынын Шинжаң-Уйгур автоном районундагы) Ак-Чий ооданынын Меркеч айылында Ат-Жайлоо конушунда туулган. Жаңы маалыматтарга Караганда, Жусуп Мамай 1916-жылы жарык дүйнөгө келгендиги такталууда (Булак: Адыл Жуматурду менен Токтобүбү Ысак кызынын 2014-жылы Бишкекте жарык көргөн китеби).Жети жашынан...

Составители: Аинек Жайнакова, Абдылдажан Акматалиев. Редактор: Жакин Тенирбергенова. — Бишкек: Турар, 2010. — 1006 с. — ISBN: 978-9967-444-37-9. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндаган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги менен жалпы адамзаттык рухий казынада ардактуу орундардын бирин...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Кыргызстан, 1995. — 568 б. — ISBN: 5-655-00961-7. «Манас» кыргыз элинин тарыхын, этнографиясын, салт-санаасын, психологиялык кулк-мүнөзүн чагылдырган баатырдык эпос. Чыгарма миндеген жылдарды камтып, миңдеген жылдар бою оозеки толукталып келген. Бул вариантта да мурда жарык көрбөгөн эпизоддор, окуялар бар....

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Кыргызстан, 1995. — 802 б. — ISBN: 5-655-009803. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндалган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги менен жалпы адамзаттык рухий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген уникалдуу көрүнүш. Аны...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Кыргызстан, 1995. — 672 б. — ISBN: 5-655-01019-4. Улуу манасчы Сагымбайдын айткан вариантынын академиялык басылышы дүйнө элдеринин бул чыгармага кызыккан өкүлдөрүнө «Манастын» улуулук касиеттерин таасын көрүп, түшүнүүгө көмөкчү болмокчу. Чыгарылыштын бул үчүнчү китебинде экинчи китепте берилген окуяларга удаа...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Шам, 1997. — 614 б. — ISBN: 9967-10-003-6. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяңдалган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги менен жалпы адамзаттык рухий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген уникалдуу көрүнүш. Аны...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Шам, 2006. — 758 б. — ISBN: 9967-10-233-0. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндаган ой-түшүнүктөрүнүн байлыгы, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги, дүйнөдө теңдешсиз зор көлөмү менен жалпы адамзаттык рухий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Шам, 2006. — 768 б. — ISBN: 9967-10-236-5. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндаган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги менен жалпы адамзаттык рухий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген уникалдуу көрүнүш. Аны...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Турар, 2014. — 800 б. — ISBN: 978-9967-15-359-2. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндаган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги, теңдешсиз көлөмү менен жалпы адамзаттык руханий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген...

Академическое издание по варианту Сагымбая Орозбакова. — Бишкек: Турар, 2014. — 792 б. — ISBN: 978-9967-15-351-6. Кыргыз элинин улуу мурасы, улуттук сыймыгы болгон «Манас» эпосу мазмунунун кенендиги, баяндаган ой-түшүнүктөрүнүн тереңдиги, көркөмдүк деңгээлинин кол жеткис бийиктиги, теңдешсиз көлөмү менен жалпы адамзаттык руханий казынада ардактуу орундардын бирин ээлеген...

Қырғыз тілінен аударған М.Шаханов. Р.Отарбаев. — Алматы: Жазушы, 1995. — 264 бет. Көлемі жағынан әлемдік фольклорда теңдесі жоқ «Манас» қырғыз халқының ұлы шығармасы. Эпостағы Манас бейнесі – жат елдің зорлық-зомбылығына ұшыра­ған аз халықтардың ел­дігі мен ерлігінің, бостандық үшін күресінің символы іспет­тес. Бұл – жалпы көлемі он сегіз томнан тұратын ұлы дастанның қара сөзге...

Эпос. — Үрүмчү: Шинжиаң эл басмасы, 1998. — 1048 бет. Manas. Čusup Mamaj sözü menen. Čañy qyrğyz latyn aribi (alippe) menen. Zalqar manasçy Čusup Mamaj ajtqan uşul “Manas” eposu čalpy segiz urpaq, 223 000 sap yr kölömündö, bardyğy 173 oquja bajandalğan, anyn içinde, soğuştuq oquja 73, turmuştuq oquja 64, añyzdyq-fantazijalyq oqujalar 36 bolğon. “Manas” eposun čazyp aluu čumuşu...

Перевод Семена Липкина, Льва Пеньковского, Марка Тарловского; Под ред. У. Джакишева, Е. Мозолькова и др.; Вступ. статья Евг. Мозолькова, У. Джакишева; Ил. худож. Г. Петрова. — Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1946. — 372 с. Эпос "Манас" - это несравненное, непревзойденное художественное творение, созданное эстетическим гением кыргызского народа на...

Якутск, 2015. — 322 с. Русская версия Бексултана Жакиева. При составлении данной версии «Манаса» были использованы полные академические и редактированные издания эпоса, записанные из уст великих сказителей-манасчи Сагынбая и Саякбая, а также неполные варианты ещё нескольких сказителей. В данный вариант впервые включены те разделы эпоса, которые ранее находились под запретом по...

Учебное пособие. — Художественный перевод на русский язык: С. Суслова; транслитерация: Ч. Субакожоева; илл.: Т. Герцен. — Бишкек: Кыргызско-Российский Славянский университет, 2020. — 962 с. — ISBN 978-9967-19-737-4. Впервые в истории литературы Кыргызстана представлены перевод на русский язык и публикация уникального варианта эпоса «Манас» сказителя Жусупа Мамая. Повествование...

Манас: Великий поход. Кыргызский эпос. Перевод на русский язык. Государственное издательство художественной литературы: Москва 1946 г. Всемирно известный эпос Манас, приравниваемый по своему содержанию и своим объемам к Гомеровской "Илиаде", описывает не только обычаи, быт и нравы кыргызского народа, но и историю становления кыргызской государственности.

М.: ОГИЗ, 1946. — 372 с. Первая публикация "Манаса" на русском языке. Эпопея «Великий поход» посвящена походу Манаса на Бейджин. В ней воспевается героизм и военная мощь киргизского народа и его богатырей. Перевод эпоса «Манас» на русский язык ускорил его признание на международной арене.

Душанбе: Ирфон, 1982. — 368 с. Аз қирғизӣ ба тоҷикӣ тарҷумаи Аслам Адҳам. «Манас» бузургтарин эпоси даҳонии халқ аст. Манас ном баҳодури қирғиз ҳамватанони аз зулми ғоратгарону ғосибони аҷнабӣ парокандаашро бо корнамоии ғолибона муттафиқ мегардонад.

М.: Государственное издательство художественной литературы, 1946. — 390 с. Среди памятников киргизского народного творчества есть такие, которые дошли до нас из глубокой древности и являются шедеврами мировой народной поэзии. Из них самым древним и самым замечательным, несомненно, является зпос «Манас». Поэтические сказания о киргизском богатыре Манасе и его сорока всадниках...

Фрунзе: Илим, 1979. — 201 с. Героический эпос «Манас» — глубоко содержательное, высокохудожественное произведение. Оно охватывает многие стороны народной жизни и пользуется исключительной популярностью в Киргизии и далеко за ее пределами. Автор в работе очеркового типа делает попытку в популярной форме ознакомить широкий круг читателей с некоторыми из основных проблем «Манаса»,...

С.Орозбаковдун варианты боюнча. — Бишкек: Хан-Тенир, 2010. — 1840 б. — ISBN: 978-9967-25-823-5. Кыргыз элинин ыйык мурасы, улуттук улуу сыймыгы болгон «Манас» эпосу маз-мунунун кенендиги, баяндаган ой-тушунуктерунун терецдиги, керквмдук денгээли-нин акыл-эс тан каларлык керемет бийиктиги менен жалпы адамзаттык рухий казы-надагы дуйнвлук поэтиканын биздин кунге жеткен асыл...

Алматы: Көркемәдеббас, 1960. — 13 б. Қырғыз дастаны. Аударған: Жармағамбетов Қ.

Фрунзе: Киргизучпедгиз, 1958. — 133 с. Перевод киргизского романического эпоса "Сказание о Саринджи" ("Сарынжи-Бекёй"), по версии советского акына Алымкула Усенбаева. Без всякого сомнения, часть заслуг фактического авторства поэмы в том виде, в каком она представлена русскому читателю, принадлежит Марии Петровых - поэтессе сложной жизненной и литературной судьбы из круга...